Doğal Bitkisel İlaç Meyan Kökü
Dünyada Avrupa ve Asya’da yaygın olarak yetişir. Meyan kökü nedir konusu en çok sağlık açısından merak edilir. Baklagiller ailesinden olan bitki, 120 ile 150 santimetreye kadar yetişir. 0,8-1,2 cm büyüklüğünde çiçeklere sahip olan bitki çalı cinsine aittir. Mavi ve mor renkli çiçekli bitkinin kökleri, 1 metre uzunluğuna kadar ilerler. Akdeniz bitki örtüsünde gelişimini rahat sürdürür. Sıcak ve kuru havaları sever. Meyvesi çoklu şekilde ürer. Çok çekirdekli meyveler, sükrozdan 30-50 kat oranında daha şekerli içeriğe sahip gliserizin içerir. Çok şekerli olan meyveler, yenirken ağızda hemen tatlılık hissi oluşturmaz. Yerken acı tat bırakan meyve, yuttuktan sora tatlı etkisini hissettirir. Asitsiz tadını herkes aynı oranda sevmez. Tıp, kozmetik ve endüstride kullanılır. İçecek yapımında, bitki çaylarında, farmakolojik alanlarda kullanımı yaygındır.
Meyan Kökünün Kullanımı ve Besin Değerleri
Meyan kökü direkt olarak kullanılamaz. Kullanılmadan önce birtakım işlemler uygulanması gerekir. İlkbahar ve sonbahar arasında toplanan bitki, dış kabuklarından ayrılarak elde edilir ve ezilir. Ezilme işleminden sonra kurumaya bırakılır. Kurutulan bitki genellikle toz haline getirilerek saklanır. Kullanılmadan önce suda bekletilerek yumuşatılır. Şerbetlerde, tatlı yapımında, gıda olarak tüketilir. Sıcak çayı demlenerek içilir. İlaç olarak kullanımı özel karışımlara toz olarak eklenerek uygulanır. Demlenerek elde eden suyu solüsyon yapılarak kullanılır.
100 gram meyan kökünde 356,4 kilokalori bulunur. İçeriğinde 58,2 g, CHO, 38 mg Na, 5ug I, 7,8 g protein, 2525 mg K, 50ug F, 25,9 mg C vitamini, 41,4 mg demir, 5,5 mg B vitamini, 9,9 g yağ, 6,7 g lif, 193 mg magnezyum, 182 mg kalsiyum vardır.
Meyan Kökünün Zararları
Sağlık ve tıp alanlarında tedavi edici özelliğinden dolayı kullanılan bitki tüketimi, iki riskli grup açısından tehlikelidir. Birincisi, kalp ve tansiyon hastalarıdır. İçeriğinde bulunan yüksek orandaki gliserizin kanda su ve tuz tutulmasını sağlar. Gliserizin kandaki potasyum değerlerini düşürür ve hipertansiyona neden olabilir. İkinci olarak anne adaylarının ve emziren kadınların kullanması açısından zararlı olabilir. GRAS olarak değerlendirilen bitkinin doğruluk değerleri ispatlanmadığı için hamilelik ve emzirme dönemlerinde kullanılması önerilmez. Emzirme dönemlerinde serum prolaktin seviyesini düşürdüğü için süt üretimini azaltan etkiye sahiptir.
Meyan Kökünün Faydaları
Meyan kökü ülkemizde yağın olarak kullanılır. Güney Doğu Anadolu Bölgesinde yapılan şerbeti meşhurdur. Çayı birçok hastalığı tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Meyan kökünün faydaları nelerdir:
- Sinir sistemini düzenleyici etkisi antidepresan özelliğindedir.
- Menopoz döneminde hormonal dengeyi koruyarak, problemleri giderir.
- Adet dönemi etkileri olan, ödem ve ağrıyı azaltır.
- Lifli yapısı bağırsak düzenini sağlar, kabızlığa iyi gelir.
- Cildi temizler, parlaklık ve ışıltı verir.
- Metabolizmayı hızlandırır yağ yakılmasını sağlar.
- Soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyonlardan korur.
- Çayının içilmesi, astım, bronşit ve üst solunum hastalıkları tedavisinde iyileştirici özellik sunar.
- Öksürük tedavisinde ve balgam sökücü olarak kullanılır.
- Ağrı kesici olarak kullanılır.
- Ülser ve mide rahatsızlıklarında çayı içilerek rahatlatır.
